ΚΥΡΤΣΗ ΧΑΝΙ

Ιστορία του κτιρίου

Χτίστηκε το 1868 για τον πλούσιο επιχειρηματία Κύρτση. Ο Κύρτσης υπήρξε διακεκριμένο μέλος της κοινότητας της εποχής και μάλιστα κάποτε η πάροδος Εδέσσης είχε το όνομα του. Απέναντι από το χάνι και με πρόσοψη στην οδό Βίκτωρος Ουγκό σώζεται ακόμα η Στοά Κύρτση, εμπορική στοά της εποχής, που οδηγούσε στο χάνι. Το χάνι επέζησε από την φωτιά του 1917 και αποτελεί σημαντικό μνημείο της Θεσσαλονικιώτικης ιστορίας. Στα 150 χρόνια ιστορίας του άλλαξε πολλές χρήσεις και ιδιοκτήτες, με προτελευταία την μερική, εσωτερική του ανάπλαση και την χρήση του από την metamatic:taf το 2014. Χαρακτηρίστηκε διατηρητέο το 1983. Ανήκει στο Κ. Λαζαρόπουλο και το 2017 ανακαινίστηκε και χρησιμοποιείται στο σύνολό του από τον πολυχώρο πολιτισμού και εστίασης Ύψιλον. Την αποκατάσταση ανέλαβε το αρχιτεκτονικό γραφείο canstudio.

Αρχιτεκτονικά στοιχεία

Κτίριο διώροφο με νεοκλασικά στοιχεία και ορθογωνική κάτοψη. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα επιμέρους μορφολογικά στοιχεία του κτιρίου, όπως είναι οι ψευδοπαραστάδες που ορίζουν τα μεγάλα ορθογωνικά ανοίγματα του ισογείου και υποβαστάζουν απλό γραμμικό επιστύλιο, τα μικρά φουρούσια που στηρίζουν το γραμμικό επιστύλιο του ορόφου, το μικρό τριγωνικό αέτωμα στην επίστεψη της κύριας όψης κ.λ.π. Οι μαρμάρινες ψευδοπαραστάδες και το πορτίκο της εισόδου από την πάροδο δείχνουν να έχουν υποστεί πρόσφατη επεξεργασία, πιθανώς από την ομάδα metamatic:taf. Στο κλειδί που βρίσκεται πάνω από την σφυρίλατη πόρτα εισόδου βλέπουμε ακόμα τα αρχικά του ιδιοκτήτη Κ.Γ. Η είσοδος οδηγεί σε στοά που καταλήγει σε σκάλα προς τον 1ο όροφο. Πριν την σκάλα δεξιά και αριστερά υπάρχουν ανοίγματα που οδηγούν στις ευρύχωρες αίθουσες του ισογείου. Στους χώρους του ισογείου εντύπωση προκαλούν οι μαντεμένιες κολώνες που υποβαστάζουν το πατάρι και τις βλέπουμε εδώ και σε ελάχιστα ακόμα κτίρια (τις βλέπουμε επίσης και στην Κλινική Νεδέλκου, το κτίσμα στο λιμάνι, τον Ζύθο στα Λαδάδικα, το Μεταξουργείο Μπενουζίλιο και το νοσοκομείο Αγ. Δημήτριος).

Πηγή: ΥΑ ΥΠΠΕ/ΔΙΛΑΠ/Γ/1725/33407/19-7-1983 – ΦΕΚ 527/Β/8-9-1983