Ιστορία του κτιρίου
Δείγμα εκλεκτικισμού, χτίστηκε το 1905 σε σχέδια του Ξενοφώντα Παιονίδη, για λογαριασμό του Σεϊφουλάχ Πασά. Η ημερομηνία κατασκευής επιβεβαιώνεται από την υπογραφή σε αραβική γραφή, του Τούρκου καλλιτέχνη των τοιχογραφιών της βίλας, Νουρεντίν. Το 1923 πουλήθηκε στους αδερφούς Σαλώμ και στη συνέχεια πέρασε στην ιδιοκτησία του Σαμουήλ Μορντώχ – στον οποίο οφείλει το όνομά της. Κατοικήθηκε από την οικογένεια Μορντώχ μέχρι το 1940.Το 1940 το κτίριο επιτάχθηκε από τους Γερμανούς και χρησιμοποιήθηκε για την στέγαση της ΓΚΕΣΤΑΠΟ. Μετά το τέλος του πολέμου, δεν επιστράφηκε στην χήρα Μορντώχ, αλλά συνέχισε να χρησιμοποιείται από το ελληνικό κράτος ως αστυνομικό τμήμα και ελληνική βασιλική αεροπορία. Η ιδιοκτήτρια έδωσε δικαστική μάχη για να κερδίσει πίσω το ακίνητό της. Αφού απέκτησε την κυριότητα, το πούλησε στο ΙΚΑ, το 1952. Χρησιμοποιήθηκε ως πολυϊατρείο μέχρι το 1972. Στη συνέχεια εγκαταλείφθηκε για κάποιο χρονικό διάστημα. Αργότερα, από τον Δεκέμβριο του 1986 μέχρι πρόσφατα, λειτούργησε ως Δημοτική Πινακοθήκη της Θεσσαλονίκης (ιδρύθηκε το 1966 και πρόσφατα μεταφέρθηκε στην Κάζα Μπιάνκα). Από τις αρχές του 2013 στεγάζει τις υπηρεσίες του Ε’ διαμερίσματος Θεσσαλονίκης και του Οργανισμού Ρυθμιστικού Θεσσαλονίκης.
Αρχιτεκτονική του κτιρίου
Η οικία είναι διώροφη, με ημιυπόγειο και σοφίτα. Στην νοτιοανατολική πλευρά θα βρούμε τον πύργο (κουμπέ), που καταλήγει σε κρεμμυδοειδή τρούλο και υποδηλώνει έτσι το μουσουλμανικό θρήσκευμα του ιδιοκτήτη. Συνδυάζει στοιχεία νεοκλασικά, αναγεννησιακά, baroque και art nouveau, με έντονη διαφοροποίηση στις όψεις, γεγονός που προσθέτει στον πλουραλισμό του κτιρίου. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει και το εσωτερικό του κτιρίου, με ξυλόγλυπτες και ζωγραφικές διακοσμήσεις, που φανερώνουν την οικονομική ευρωστία του αρχικού ιδιοκτήτη. Ο περιβάλλων χώρος, ήταν πολύ μεγαλύτερος από τον σημερινό, γεμάτος δέντρα και κήπους και έφτανε μέχρι την θάλασσα. Η κύρια είσοδος του οικήματος, είναι αυτή στην όψη της Βασιλίσσης Όλγας, με την επιβλητική σκάλα. Στο αέτωμα πάνω από την είσοδο, συναντάμε την επιγραφή “Ο Αλλάχ μαζί σου”
\
thessarchitecture 