ΜΥΛΟΙ ΑΛΛΑΤΙΝΙ

Ιστορία του συγκροτήματος

Το 1854, χτίζεται στο σημείο ο πρώτος αλευρόμυλος, γαλλικών συμφερόντων. Το 1883, η οικογένεια Αλλατίνι αγοράζει το μερίδιο των Μοδιάνο και Ντάρμπλεϊ και γίνεται ο κύριος ιδιοκτήτης του συγκροτήματος. Το 1898, ο κεντρικός μύλος καίγεται και την θέση του παίρνει το κεντρικό κτίριο 5 ορόφων που βλέπουμε μέχρι και σήμερα. Εκείνη την εποχή και πριν την φωτιά του 1898, ο μύλος Αλλατίνι είναι ο μεγαλύτερος της Ανατολικής Ευρώπης, απασχολεί 250 εργαζόμενους και παράγει 80.000 οκάδες αλεύρι ημερησίως.

Το κτίριο του 1898, χτίστηκε σε σχέδια του Ιταλού αρχιτέκτονα Vitaliano Posseli και το συγκρότημα περιελάμβανε εκτός από τον κεντρικό μύλο (το σημερινό κεντρικό κτίριο), το κτίριο της διοίκησης, την κατοικία του διευθυντή, τις αποθήκες Α και Β, έναν κυλινδρικό μύλο, φούρνους, μηχανουργείο και την τεράστια καμινάδα δίπλα στους φούρνους. Το συγκρότημα γνωρίζει μεγάλη άνθηση μέχρι και το 1913, οπότε και η οικογένεια Αλλατίνι εκποιεί την περιουσία της και μετακινείται στο Λιβόρνο, λόγω της έναρξης των Βαλκανικών Πολέμων. Ο Κοσμάς Πανούτσος, εισαγωγέας σιτηρών, αγοράζει τον μύλο το 1926 και καταφέρνει να διπλασιάσει την αλεστική δυνατότητα του μύλου και να τον μετατρέψει στον μεγαλύτερο των Βαλκανίων.

Ακόμα μια φωτιά προκαλεί ζημιές στο κτίριο το οποίο όμως επαναλειτουργεί το 1939. Κατά την διάρκεια της Κατοχής ο μύλος δεν σταματάει την λειτουργία του, το 1950 ωστόσο μια τρίτη πυρκαγιά καταστρέφει σε μεγάλο ποσοστό τον κεντρικό μύλο. Η εταιρεία καταφέρνει να ξαναχτίσει τον μύλο, παρά το γεγονός ότι δεν ήταν ασφαλισμένος αυτή τη φορά, οι δυνατότητες του όμως είναι πλέον περιορισμένες. Την δεκαετία του ’80 το συγκρότημα εγκαταλείπεται ολικώς.

Μέχρι και σήμερα (2016) το συγκρότημα Αλλατίνι παραμένει άδειο και ανεκμετάλλευτο, παρατημένο στο έλεος του χρόνου. Ο μηχανολογικός εξοπλισμός έχει απαλλοτριωθεί, τα κτίρια αξιοσημείωτης αρχιτεκτονικής καταρρέουν και παρά τις μελέτες και τις προτάσεις που έχουν γίνει κατά καιρούς για την αποκατάσταση και ανάδειξη του, η διάσωση του φαντάζει μακρινό όνειρο. Μάλιστα, το 2015 μια νεαρή μαθήτρια σκοτώθηκε, πέφτοντας στο εσωτερικό του κεντρικού κτιρίου.

Αρχιτεκτονικά στοιχεία

Το κεντρικό κτίριο, είναι ένα πενταώροφο, επίμηκες, ορθογώνιο κτίριο και οι όψεις του οργανώνονται σε 3 οριζόντιες ζώνες. Χαρακτηρίζεται από απόλυτη συμμετρικότητα στα ανοίγματα τόσο στον οριζόντιο όσο και στον κατακόρυφο άξονα του. Στην πρόσοψη υπάρχει μια ελαφριά διαίρεση σε 5 βασικά τμήματα, συμμετρικά ως προς τον κεντρικό άξονα, τα οποία διαχωρίζονται με κατακόρυφες τούβλινες διακοσμητικές ταινίες (Β. Κολώνας – Ο αρχιτέκτονας Vitaliano Poselli). Tα βοηθητικά κτίρια ακολουθούν τα πρότυπα κατασκευής βιομηχανικών κτιρίων της εποχής.

Το κτίριο της διοίκησης είναι τριώροφο με ημιυπόγειο. Παρουσιάζει απόλυτη συμμετρία ως προς τους άξονές του και δείχνει δείγματα εκλεκτικισμού, καθώς παρατηρούμε τόσο νεοκλασικά όσο και μπαρόκ διακοσμητικά στοιχεία. Ο κεντρικός άξονας τονίζεται με μια πολύ ελαφριά προεξοχή καθώς και με την παρουσία της κεντρικής θύρας με επενδυμένο με λευκό μάρμαρο υπέρθυρο. Πάνω από την κεντρική είσοδο, παρατηρούμε ημικυκλικό φεγγίτη. Πιθανώς το εσωτερικό να είναι διαμπερές καθώς υπάρχει αντίστοιχη θύρα και στην πίσω όψη του κτιρίου, με μαρμάρινο υπέρθυρο και ημικυκλικό φεγγίτη. Χαρακτηριστική είναι η απουσία μπαλκονιών, καθώς παρατηρούμε οτι τα ανοίγματα που υπάρχουν είναι παράθυρα. Υπήρχε μόνο ένας εξώστης, στον πρώτο όροφο της πίσω όψης (όπως το βλέπουμε σήμερα από τον δρόμο), της μπροστά εκείνης της εποχής. Ο εξώστης στηριζόταν σε υπέροχα, σφυρήλατα φουρούσια και διακοσμούνταν από επίσης σφυρήλατα κάγκελα.