Ιστορία του Κτιρίου
Το κτίριο χτίστηκε την πρώτη 5ετία του 1890 (με πιο πιθανό το έτος 1893) σε σχέδια του Pierro Arrigoni, για την οικογένεια του Μεχμέτ Καπαντζή. Η οικογένεια έμεινε εκεί, μέχρι και την ανταλλαγή πληθυσμών, οπότε και η οικογένεια Καπαντζή, εγκατέλειψε την ακίνητη της περιουσία και εγκαταστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη.
Το 1912, μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, στο κτίριο εγκαταστάθηκε ο πρίγκιπας Νικόλαος, ο πρώτος στρατιωτικός διοικητής της πόλης. Το 1917, η Βίλα Καπαντζή γνώρισε την πιο δοξασμένη της περίοδο, αφού εγκαταστάθηκε σ’ αυτήν ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος, επικεφαλής Προσωρινής (επαναστατικής) Κυβέρνησης με έδρα τη Θεσσαλονίκη, σε μια περίοδο κρίσιμη για την Ελλάδα. Στο διάστημα 1918-1922 το κτίριο χρησιμοποιήθηκε ως κατοικία των οικογενειών Καπαντζή και Κοέν. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και μέχρι το 1928, στα δωμάτια του κτιρίου στεγάστηκαν προσφυγικές οικογένειες, ενώ το 1928 το κτίριο περιήλθε στην ιδιοκτησία της Εθνικής Τράπεζας, ως ανταλλάξιμη περιουσία. Τον ίδιο καιρό εγκαταστάθηκε στους χώρους του η αμερικανική εταιρεία Foundation, που πραγματοποίησε σημαντικά εγγειοβελτιωτικά έργα στην κεντρική Μακεδονία. Το 1938 στο κτίριο στεγάστηκε το Ε΄ Γυμνάσιο Αρρένων, το οποίο παρέμεινε έως το 1972, με εξαίρεση την περίοδο του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Έτσι, χιλιάδες κάτοικοι της Θεσσαλονίκης έχουν ζήσει στη Βίλα Καπαντζή ως μαθητές ενός από τα σημαντικότερα Γυμνάσια της πόλης. Το 1940 επιτάχθηκε από τον στρατό και λειτούργησε ως στρατιωτικό αρτοποιείο. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής επιτάχθηκε από τις γερμανικές αρχές, ενώ μετά την απελευθέρωση έως το καλοκαίρι του 1945 εγκαταστάθηκαν στο κτίριο βρετανικές στρατιωτικές αρχές. Έκτοτε και μέχρι το 1972 στέγασε και πάλι το Ε’ Γυμνάσιο. Το 1972 το κτίριο εγκαταλείφθηκε, αφού είχε ανάγκη μεγάλων επισκευών μετά τη μακρόχρονη χρήση του και τις αλλαγές λειτουργιών που γνώρισε. Ανταποκρινόμενη σε αίτημα της κοινωνίας της Θεσσαλονίκης, η Εθνική Τράπεζα αποφάσισε να το αποκαταστήσει και να το χρησιμοποιήσει για πολιτιστικούς σκοπούς. Η αποκατάσταση του κτιρίου ήταν επίπονη και διήρκεσε από το 1982 έως το 1989. Η μελέτη αποκατάστασης απέβλεπε στο να περιοριστούν στο ελάχιστο οι επεμβάσεις που θα αλλοίωναν την αρχική μορφή του οικοδομήματος και ταυτόχρονα στο να διασωθούν τα αυθεντικά στοιχεία του κτιρίου.
Αρχιτεκτονικά στοιχεία
Η Βίλα Καπαντζή ακολουθεί το αρχιτεκτονικό ρεύμα του εκλεκτικισμού και ο σχεδιασμός της ανήκει στον Pierro Arrigoni. Χαρακτηριστικά της έπαυλης είναι η πολυπλοκότητα του όγκου και η σύνθετη στέγη με τις έντονες κλίσεις.
Kατασκευάστηκε σε παραθαλάσσιο τότε οικόπεδο έκτασης τεσσάρων περίπου στρεμμάτων. Την εποχή που χτίστηκε, η δυτική της όψη ήταν ορατή μόνο από τη θάλασσα. Αποτελείται ουσιαστικά από δύο κτίρια συνδεδεμένα μεταξύ τους, το κυρίως κτίσμα και τον πύργο. Το κυρίως κτίσμα έχει πλάτος 16,50 μ., μήκος 19 μ. και ύψος 18 μ. Περιλαμβάνει τρεις ορόφους (ημιυπόγειο, υπερυψωμένο ισόγειο και πρώτο όροφο), καθώς και σοφίτα. Ο πύργος έχει πλάτος 4,40 μ. και μήκος 6,60 μ., με τέσσερις ορόφους και ανοικτό το υπέργειο τμήμα του έως το ύψος του ισογείου. Η κύρια είσοδος βρίσκεται στην πλευρά της σημερινής οδού Βασιλίσσης Όλγας.
Η οικοδομή χαρακτηρίζεται από την επίδραση της αρχιτεκτονικής των χωρών της Κεντρικής Ευρώπης. Βασικά στοιχεία της είναι η πολυπλοκότητα του όγκου, η σύνθετη στέγη με τις έντονες κλίσεις και ο υπερυψωμένος ορθογώνιος πύργος. Πλούσιος και ποικίλος είναι ο διάκοσμος στο εσωτερικό του κτιρίου, που χρησιμεύει στη διαφοροποίηση και τη διαίρεση των χώρων του. Διαφορετικά είναι τα υλικά των δαπέδων (μάρμαρο στις εισόδους, παρκέ στους χώρους υποδοχής και σανιδώματα στους υπόλοιπους), των κουφωμάτων και των οροφών. Ξυλόγλυπτη διακόσμηση και ταμπλαδωτή μπουαζερί διακρίνει τους διάφορους χώρους και τα δωμάτια. Το «δίπτυχο» κλιμακοστάσιο αποκτά μνημειακό χαρακτήρα και κοσμείται με ξύλινες επενδύσεις, περίτεχνο κιγκλίδωμα και φωτιστικά. Οι οροφές του ισογείου και του πρώτου ορόφου ήταν ζωγραφισμένες, εκτός από τους κεντρικούς χώρους. Δυστυχώς, καταστράφηκαν οι περισσότερες εκτός από μερικά δείγματα, με βάση τα οποία έγινε προσπάθεια αποκατάστασης των συνθέσεων, όπου βεβαίως υπήρχαν τα αναγκαία στοιχεία.
Η θέρμανση του σπιτιού γινόταν με 2 πορσελάνινες σόμπες, ύψους 3 μέτρων η καθεμία. Την μία από αυτές, κατάφεραν να την αποσυναρμολογήσουν και να την πάρουν μαζί τους, στην Κωνσταντινούπολη, όπου και βρίσκεται ακόμα στα χέρια κάποιου απόγονου. Η 2η βρίσκεται και εκτίθεται, στο Λαογραφικό Μουσείο Θεσσαλονίκης.
Πηγή κειμένου: http://www.miet.gr
-
Η Θεσσαλονίκη εκτός των τειχών, Εικονογραφία της συνοικίας των εξοχών, 1885-1912, Β. Κολώνας -
Η Θεσσαλονίκη εκτός των τειχών, Εικονογραφία της συνοικίας των εξοχών, 1885-1912, Β. Κολώνας -
georgelavas.gr -
georgelavas.gr -
georgelavas.gr -
georgelavas.gr -
georgelavas.gr -
georgelavas.gr -
georgelavas.gr -
georgelavas.gr -
georgelavas.gr -
georgelavas.gr
thessarchitecture 